Kto nie lubi wykresów? Są kolorowe, urozmaicają opracowanie, stanowią atrakcyjną formę prezentacji danych i dają odpocząć spojrzeniu od szeregów liczb, czy krzyżówek kolumn i wierszy tabeli. Niekiedy sądzi się, że wykresy stanowią mniej poważną formę prezentacji danych niż tabele, czy miary statystyczne. Nic bardziej błędnego! Graficzna prezentacja danych pozwala często na ich szybszy i dokładniejszy ogląd, ale wykresy kryją też w sobie szereg pułapek, na które trzeba uważać odczytując z nich informacje.
W opracowaniach Raportu Płacowego Advisory Group TEST Human Resources najczęściej wykorzystywaną formą prezentacji rozkładu wynagrodzeń jest histogram. Służy on do przedstawienia liczebności stanowisk w określonych przedziałach płacowych (dla nas jest to miesięczna płaca całkowita). Co charakterystyczne dla histogramu, przedziały na osi odciętych (oś X, pozioma) są równe, w poniższym przykładzie każdy z nich wynosi 1 000 zł. Interesuje nas wysokość słupka, który wskazuje na odsetek stanowisk oferujących płace w określonym przedziale.
Wykres 1: Rozkład płac całkowitych
Źródło: Raport Płacowy Advisory Group TEST Human Resources
Na histogramie powyżej widzimy na przykład, że w przedziałach od 3 000 zł do 6 000 zł znajduje się łącznie około 65% stanowisk. Sumując procenty od początku wykresu można też łatwo oszacować medianę płac, czyli wartość oferowaną przez rynek. W naszym przykładzie mediana mieści się w początkowej części przedziału od 5 do 6 tysięcy. Kształt histogramu (prawoskośny) jest typowy dla rozkładu dochodu, najwięcej osób zarabia stosunkowo mało, a tylko nieliczni zarabiają dużo. Widać też wyraźnie, że ilość słupków nie stanowi wiernego odzwierciedlenia wszystkich wartości (jak w przypadku wykresu słupkowego) a równa jest ilości przedziałów. To znaczy, że jeżeli w analizowanym przykładzie za całość potraktujemy 12 słupków i podzielimy tę wartość na pół to pierwsze 6 słupków wskazywać będzie około 80% stanowisk, a drugie – pozostałe 20%. W przypadku analizy wykresu słupkowego w efekcie takiego podziału otrzymalibyśmy po 50% wystąpień w obu częściach wykresu.
Inną formą prezentacji danych płacowych jest użycie wykresu kołowego. Wykres ten podobnie jak histogram sporządzany jest w oparciu o zliczenia częstości występowania poszczególnych wartości. Spójrzmy na jego przykład.
Wykres 2: Stosunek części składowych płac
Źródło: Raport Płacowy Advisory Group TEST Human Resources
Widać wyraźnie, że na płacę całkowitą przykładowego stanowiska składa się w zdecydowanej większości płaca podstawowa, a tylko w niespełna 1/10 część zmienna. Na wykresie tego typu dobrze prezentują się dane o małej liczbie kategorii, ich zbyt duża liczba może zaciemnić prezentację danych, wtenczas lepiej posłużyć się inną formą wykresu.
Wiedząc już jak interpretować przykładowe wykresy chyba nikt nie będzie skołowany przyglądając się graficznym prezentacjom płac w Raporcie, ani też nie będzie miał wątpliwości, że na słupkach histogramu można zbudować porządną konstrukcję obrazu płac w szybkim rzucie oka i bez potrzeby szukania szczegółowych danych w tabeli.
