W powszechnej opinii sprawiedliwość to dawanie wszystkim po równo. Czy jednak rzeczywiście tak jest? Temat ten można odnieść do wielu obszarów życia codziennego – również do wynagrodzeń. Wiele osób myśli, że jeśli pracownicy zajmują to samo stanowisko, to powinni otrzymywać takie samo wynagrodzenie, jednak w praktyce osoby na tym samym stanowisku otrzymują inną płacę. Taki stan rzeczy w przypadku zatrudnienia u różnych pracodawców jest oczywisty, jednak jak to wytłumaczyć, gdy zatrudnieni pracują w jednej firmie? Szczególnie widoczne jest to w dużych organizacjach, gdzie na tym samym stanowisku jest zatrudnione kilka, a czasem nawet kilkanaście osób.

Jak wygląda zróżnicowanie wynagrodzeń?

Na pierwszy rzut oka może wydawać się nam to niesprawiedliwe, ale zróżnicowanie wynagrodzeń w ramach jednego stanowiska jest naturalne. Fakt ten wynika między innymi z oceny pracy, poziomu umiejętności czy też stażu pracy – nowozatrudniona na danym stanowisku osoba najczęściej otrzymuje wynagrodzenie bliższe początkowi widełek i z roku na rok w wyniku otrzymywania podwyżki przesuwa się w widełkach w górę. Osoba dopiero zaczynająca zatrudnienie lub o niższych wynikach uzyskanych w ocenie okresowej wykonuje pracę mającą mniejszy wpływ na wyniki organizacji niż pracownik bardziej doświadczony. Wobec tego pomimo piastowania tego samego stanowiska wykonana przez nich praca się różni. Niesie to za sobą różnicę w wynagrodzeniach.  Nasi eksperci przyjmują, że zróżnicowanie wynagrodzeń w ramach jednego stanowiska powinno mieścić się w granicach 25-30% (w przypadku stanowisk z wyższych poziomów zarządzania te rozpiętości mogą być większe).

Wycena stanowisk sposobem na dużą dysproporcję wynagrodzeń

Zdarzają się sytuacje, gdy dysproporcja wynagrodzeń na jednym stanowisku jest większa niż 30%. Nie są to zdrowe warunki, dlatego w takim momencie powinniśmy się przyjrzeć tej sytuacji i zdiagnozować jej przyczynę. W takich przypadkach często okazuje się, że sama nazwa stanowiska nie wystarcza, by zróżnicować poziom zaawansowania naszych pracowników. Receptą na ten stan rzeczy jest konieczność podziału stanowiska na poziomy. Po co poświęcić czas na tego typu działanie? Na to pytanie odpowie Gosia Latko: „Wyodrębnienie w ramach danego stanowiska poszczególnych poziomów niesie ze sobą wiele korzyści. Po pierwsze zazwyczaj nieoficjalne poziomy w firmie już występują – na wyższych poziomach są zazwyczaj pracownicy zatrudnieni najdłużej. Po drugie poziomy tworzą tzw. ścieżkę kariery. Jeśli pracownicy wiedzą, jakie muszą spełnić wymagania, aby dostać się na kolejny poziom i jakie korzyści to ze sobą niesie, będzie to wpływać na ich pracę jako motywator.” Wyodrębnienie poziomów pozwoli więc nie tylko na zmniejszenie dysproporcji płac, lecz również dzięki nim zaistnieje możliwość stworzenia ścieżek kariery, które będą stanowić dodatkowy motywator dla pracowników.

Jak jednak wyodrębnić poziomy danego stanowiska? Najpierw należy przeprowadzić wycenę pracy. Czym ona jest? Wycena to nic innego jak określenie czego wymaga się od pracownika. W przypadku pracowników specjalistycznych jest to m.in. wykształcenie, doświadczenie, poziom samodzielności, znajomość języka obcego, czy też wiedza specjalistyczna. W przypadku stanowisk fizycznych lepiej natomiast pytać o: poziom wysiłku fizycznego, warunki pracy, doświadczenie, wymagane formalne uprawnienia oraz dyspozycyjność pracownika.

Jak wygląda kwestia wynagrodzenia na poszczególnych poziomach jednego stanowiska w praktyce? Postanowiliśmy się temu przyjrzeć. W przygotowanym przez nas raporcie płacowym na jesień 2018, mediana miesięcznego wynagrodzenia całkowitego brutto w skali kraju dla operatora produkcji na najniższym poziomie wynosi 3 033 zł. Na poziomie najwyższym jest to już natomiast 4 186 zł. Różnica jest więc znaczna, lecz dzięki zastosowaniu poziomów w obszarze jednego stanowiska, pracownicy mają zachowane poczucie sprawiedliwości dystrybucji płac.

Sprawiedliwe wynagradzanie

Mając na uwadze wszystkie te informacje, widzimy więc, że sprawiedliwość w wynagrodzeniach nie polega na dawaniu wszystkim po równo. Chodzi o wynagradzanie za wykonaną pracą. Wobec tego na jednym stanowisku mogą istnieć dysproporcje płac. Aby nie były jednak one zbyt duże, firmy powinny rozważyć wprowadzenie poziomów w ramach jednego stanowiska. Takie działanie nie tylko zmotywuje pracowników, lecz również zapewni poczucie odpowiedniego i sprawiedliwego sposobu wynagradzania obowiązującego w przedsiębiorstwie.