Fluktuacja kadr to jeden ze wskaźników związany z zarządzaniem przedsiębiorstwem. Informuje on o tym, ilu pracowników opuszcza organizację w danym czasu, w porównaniu do śródrocznego zatrudnienia w tym samym okresie. Mówi również o przemieszczanie się pracowników w obrębie struktury firmy.
Rotacja – czy jest problemem?
Analizując poziom rotacji w naszej organizacji, powinniśmy sięgnąć do raportów zawierających dane o średniej na rynku. Jeśli nasz poziom znacząco przewyższa konkurencyjne przedsiębiorstwa, należy zastanowić się nad przyczyną tego stanu. Fluktuacja może bowiem stanowić spory problem. Odchodzący pracownicy posiadają kompetencje i wiedzę, które zostaną wykorzystane przez konkurencję. Dodatkowo w naszej firmie będą one trudne do zastąpienia (zatrudnienie i następnie wdrożenie nowej osoby to pracochłonny proces obarczony dużymi kosztami). Przez wysoki wskaźnik odejść nasz wizerunek na rynku również traci.
Co ciekawe nie zawsze wysoki poziom fluktuacji ma znaczący wpływ na płynność działania przedsiębiorstwa. Dzieje się tak, kiedy nie ma problemu z zastąpieniem pracownika (ponieważ na danym stanowisku nie wymaga się konkretnych kwalifikacji, przez co odchodząca kadra nie posiada kompetencji, które trudno zastąpić i które mogą być użyte przez konkurencję), a koszt zatrudnienia nowego człowieka jest stosunkowo niewielki.
Nasze badanie fluktuacji
W pierwszym kwartale 2021 roku przeprowadziliśmy czwartą edycję naszego badania fluktuacji i absencji, do którego zbieraliśmy dane za okres styczeń – grudzień 2020. W analizie wzięło udział 231 Uczestników, z czego ponad 68% stanowią przedsiębiorstwa produkcyjne. Sprawdziliśmy poziom fluktuacji ogólnej i dodatkowo rozróżniliśmy ją na tą z decyzji pracownika i z decyzji pracodawcy oraz rozszerzyliśmy o powody odejść z rozróżnieniem na te dwa podmioty.
W przypadku, kiedy decydentem jest pracownik, zobaczyliśmy jak przedstawia się rotacja, kiedy jej powody są zależne od pracodawcy (wynagrodzenie, atmosfera, relacje z przełożonym, brak możliwości rozwoju, utrudniony dojazd związany z lokalizacją zakładu), oraz kiedy znaczenie mają sprawy osobiste (powody zdrowotne, rodzinne, emerytura, zmiana miejsca zamieszkania, śmierć pracownika). Jeśli jednak decyzja o zwolnieniu członka kadry pochodzi od firmy, wyróżniliśmy powody: indywidualne (związane z niezadowalającą jakością pracy, niewłaściwą realizacją zadań, lekceważeniem obowiązków przez pracownika, naruszeniem przepisów kodeksu pracy), oraz strukturalne (zwolnienia grupowe, zwolnienia związane z pandemią, likwidacja stanowiska pracy).
Jak wygląda sytuacja na rynku?
W naszym badaniu sprawdziliśmy, jak wygląda wskaźnik fluktuacji ogólnej dla całego kraju, z wyróżnieniem poszczególnych grup pracowników.
Okazuje się, że ogólny poziom dla wszystkich pracowników w Polsce wyniósł 14%. Tymczasem management to jedynie 9% rotacji, white collar 12%. Średnią zawyża blue collar, gdzie fluktuacja wynosi 16%. Porównując dane z poprzednią edycją, możemy powiedzieć, że ogólne wskaźniki płynności kadr za rok 2020 są na podobnym poziomie, co w roku poprzednim. Niewielka różnica dotyczy jedynie podziału decydenta – pracodawca a pracownik.
Co możemy zrobić z fluktuacją?
Podstawowym sposobem na walkę z wysokim poziomem rotacji jest sprawdzenie, jakie są powody odejść i które z nich mają na nią największy wpływ. Można do tego wykorzystać np. exit interview. Na tej podstawie następnie wprowadzamy odpowiednie działania, takie jak np. zadbanie o atmosferę w miejscu pracy, zapewnienie zatrudnionym możliwości rozwoju oraz work-life balance. Dobrze jest też zbierać regularny feedback od załogi na temat ich zadowolenia z pracy. Nie można zapominać o roli rekrutacji – należy ją przeprowadzić staranie, tak, by nowi pracownicy byli jak najlepiej dopasowani do charakterystyki organizacji i stanowiska.
Potraktować też możemy rotację jako szansę na wprowadzenie zmian w organizacji. Jeśli zadbamy o odpowiedni proces rekrutacyjny, wówczas nowozatrudnione osoby mogą posiadać wyższe kwalifikacje. „Świeża krew” w przedsiębiorstwie to potencjał na zdobycie wiedzy i doświadczenia „z zewnątrz”, które mogą popchnąć nasz biznes w zupełnie nowym kierunku.
