Dziś chcielibyśmy skupić się na gorącym temacie, jakim jest płaca minimalna. Na początku jednak – podstawowe kwestie. Jest to najniższe wynagrodzenie, jakie firma może wypłacać pracownikowi. Nie mówimy tutaj jedynie o płacy zasadniczej. Wynagrodzenie minimalne to płaca całkowita – czyli obejmująca np. wszystkie dodatki. Jej wysokość ustalana jest przez rząd i obowiązuje na terenie całego kraju. Najczęściej oparta jest na prognozie inflacji oraz wzrostu gospodarczego. Warto tutaj natomiast podkreślić, że wzrost wynagrodzenia minimalnego nie może być niższy niż minimum przyjęte w ustawie. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by był on wyższy.
Wynagrodzenie minimalne w ostatnich latach
Jak bardzo płaca minimalna zmieniła się na przestrzeni ostatnich 10 lat? W 2014 roku wynosiła ona 1680 PLN brutto. Aż do 2019 rosła w stałym tempie – średnio 95 PLN brutto rocznie. Wobec tego w 2019 osiągnęła poziom 2250 PLN brutto. Zatrzymaliśmy się na tym roku nie bez przyczyny. Wówczas to wystąpiło pierwsze mocne podniesienie płacy minimalnej. W 2020 wyniosła ona 2600 PLN brutto, czyli o 350 PLN brutto więcej niż rok wcześniej. Warto tutaj zaznaczyć, że inflacja w 2019 osiągnęła poziom 2,3%, a w 2020 3,4%.
Kolejne 3 lata to duże podwyżki płacy minimalnej. W 2023 taki wzrost miał miejsce aż 2 razy w związku wymogiem zapisanym w ustawie. Zgodnie z nim, jeśli inflacja przekracza 5%, pensja minimalna powinna być zwaloryzowana dwa razy w ciągu roku. I tak w drugiej połowie 2023 jej wysokość wyniosła 3600 PLN brutto. Było to o 1000 PLN więcej niż jeszcze 3 lata temu!
Ilu pracowników zarabia wynagrodzenie minimalne?
Przyjrzyjmy się teraz, ilu ludzi zarabia wynagrodzenie minimalne. Dane opieramy na naszym badaniu wynagrodzeń, gdzie nasi Klienci dzielą się z nami informacjami o płacach obowiązujących w ich firmach. Mamy więc pewność, że dane są sprawdzone i zgodne z rzeczywistością.
W naszej październikowej edycji badania na rok 2023 wynagrodzenie minimalne (czyli 3600 PLN brutto) zarabia około 0,5% pracowników (próba 1497 firm). Uczestników badania, którzy mają minimum 10% pracowników z wynagrodzeniem minimalnym, w tej edycji jest niecałe 1%.
Zmiany w płacy minimalnej od 2024 roku
Teraz przyjrzyjmy się, jak te procenty prezentują się, kiedy popatrzymy na rok 2024. Od 1.01.2024 minimalna płaca ma wynieść 4242 PLN brutto. Jest to ogromny wzrost, znacznie przewyższający średnią z ostatnich 3 lat. Wynosi on bowiem 642 PLN brutto. Wynagrodzenie to ulegnie jeszcze większemu podwyższeniu w 1.07.2024 – osiągnie pułap 4300 PLN brutto.
Dzięki danym z naszego badania wiemy, że pracowników, których wynagrodzenia całkowite w edycji październik 2023 są poniżej kwoty nowej, styczniowej minimalnej, jest 8%. Natomiast poniżej lipcowej jest już 9%. Popatrzy teraz na firmy. Uczestników badania, którzy mają w edycji październik 2023 minimum 10% pracowników z wynagrodzeniem całkowitym, niższym niż kwota nowej, styczniowej minimalnej, jest 16%. Natomiast, kiedy mowa o lipcowej stawce, jest to już 19%. Dotyczy to więc prawie co 5 firmy! Dla porównania spójrzmy na dane sprzed roku, z edycji październik 2022. Wówczas to Uczestników, którzy mieli minimum 10% pracowników z wynagrodzeniem całkowitym niższym niż minimalna na styczeń 2023, było 7%.
Abyśmy mieli całościowy obraz sytuacji, spójrzmy jeszcze na to, jaki procent ludzi w danych województwach zarabia wynagrodzenia minimalne. W edycji październik 2023, w poszczególnych województwach pracowników z aktualnym wynagrodzeniem minimalnym (kwota 3600 PLN brutto) było maksymalnie 2%. Pracowników, których płaca całkowita w edycji październik 2023 jest poniżej kwoty styczniowej minimalnej, w zależności od województwa, jest od 5% do nawet 18%! Najmniej występuje na obszarach, w których wynagrodzenia blue collar są najwyższe. Są to więc Śląsk (5%), Małopolska (5%) i Dolny Śląsk (7%). Największy odsetek występuje tam, gdzie płace te są najniższe, czyli w warmińsko-mazurskim (18%) i podkarpackim (15%).
Problem dla firm?
Śmiało możemy powiedzieć, że wzrost płacy minimalnej dotyczy wielu naszych Klientów. Zdecydowanie jest to większa grupa niż rok wcześniej. Bardzo często o niepokojach związanych z tak gwałtowną podwyżką wynagrodzenia minimalnego, słyszymy podczas rozmów z nimi. Wzrost minimalnej najbardziej dotknie firmy z regionów, w których płace dla pracowników fizycznych są najniższe w porównaniu do innych województw. Warto tutaj też wspomnieć, że płaca minimalna w wysokości 4242 PLN brutto, to znacznie większe koszty dla pracodawcy. Wyniosą one ponad 5000 PLN.
Na zakończenie chcemy jeszcze wspomnieć, że opisywany powyżej stan jest aktualny na październik 2023. Część pracowników może jeszcze otrzymać podwyżki (które dostaliby, nawet jeżeli nie wzrastałaby minimalna). Nie każda z podwyżek więc będzie spowodowana tylko zmianą płacy minimalnej.
Dla uzupełnienia powyższych danych polecamy nasz webinar: „Czy podwyżki w 2024 będą wyższe niż obecnie? Podwyżki 2023 i 2024 okiem manaHR”.
